درونیابی بارش روزانه حوضه آبریز دشت مشهد

تخمین روزانه بارش در ایستگاه ها یا نقاط خاص یک ناحیه نیاز اساسی برای پژوهش های آب و هواشناسی است. فاصله، تنها وزن روش کلاسیک درونیابی فاصله معکوس (idw) است. اضافه کردن وزن ارتفاع به آن منجر به روش اصلاحی midw می شود. چیدمان دو وزن فوق به دو صورت قابل انجام است. هدف این مقاله بررسی تاثیر دو چیدمان وزن های ارتفاع و فاصله در midw و باتلفیق عملگرهای فازی (بیشینه، کمینه، جمع، ضرب و مجذورمربعات) و الگوریتم ژنتیک است (gmidw-f). عملگرهای فازی برای یکپارچه سازی و الگوریتم ژنتیک برای بهینه سازی وزن ها است. تحلیل ها روی 215 بارش روزانه مربوط به 49 ایستگاه باران سنج حوضه آبریز دشت مشهد واسنجی شد. خطای درونیابی بارش روزانه باgmidw-f به صورت منطقه ای تحلیل شد. عملگرکمینه بهترین (سهم 57%) و سپس ضرب (سهم 31%) در بهینه سازی دارد. سهم سه عملگر دیگر بیشینه(7%)، جمع (4%) و مجذورمربعات (1%) است. تابعgmidw-f بهینه 66% از موارد با چیدمان معکوس ارتفاع و فاصله و 34% از موارد با نسبت ارتفاع به فاصله حاصل شد. به منظور رفتارشناسی بارش، اطلاعات براساس شدت بارش رده بندی شد (حداقل یک بارش بین 10-5، 20-10 ، ... و بیش از 50 میلی متر تفکیک شد) و مشخص شد که رده بندی تاثیری در انتخاب عملگرهای فازی ندارد. تعداد حالت هائی که تاثیر فاصله صفر باشد، یک مورد و 17مورد تاثیر ارتفاع صفر بود. لذا وجود حداقل یک کدام از آنها در معادله ضرورت دارد. استفاده از چیدمان ها و عملگرهای مختلف فازی امکان رسیدن به پاسخ بهتررا فراهم می کند. پهنه بندی بارش (22/1/1388) با دو روش gmidw-f و idw مقایسه نموداری شد. آماره ی خطا (rsae) به ترتیب  213 و 252 میلی متراست. روش idw بارش صفر را حداقل 7 میلی متر (فرا برآورد) و در یک نوار افقی برآورد کرد. حداقل برآورد روش gmidw-f؛ 5/1 میلی متر و نقاط اطراف نیمساز ناحیه اول قرار گرفتند که برآورد بهتری توسط این روش است. پهنه بندی روش gmidw-f نیز رفتار مناسب تری  ارائه کرد.